Infecção – Doenças provocadas por micróbios

Dr. Pedro Pinheiro

comment Sem comentários


O que é uma infecção?

Chamamos de infecção as doenças provocadas por microrganismos que fazem mal a nossa saúde. Neste grupo estão incluídos as bactérias, vírus, fungos, parasitos e príons.

Para que seja uma infecção, o germe precisa fazer mal. Todos nós temos vírus, bactérias, fungos e até protozoários que vivem normalmente no nosso corpo. Enquanto nenhum deles estiver nos causando mal, isso não é considerado uma infecção.

Só de bactérias temos trilhões de células vivendo pacificamente no nosso organismo. As bactérias que vivem na nossa boca, pele e intestinos, por exemplo, não são infecções; elas fazem parte da nossa flora microbiana natural.

Eventualmente, algum desses germes da nossa flora podem virar infecção, especialmente se o paciente tiver algum problema no seu sistema imunológico.

A seguir, vamos listar as infecções mais comuns provocadas por bactérias, vírus, fungos, parasitos ou príons.

Quais são as doenças causadas por bactérias?

Bactérias são organismos microscópicos que pertencem ao reino monera e são unicelulares, ou seja, formadas por uma única célula.

As principais infecções bacterianas e seus respectivos agentes causadores são:

Nome da infecçãoBactérias causadoras
ActinomicoseActinomyces israelii.
BotulismoClostridium botulinum.
BruceloseBrucella sp.
Cancro moleHaemophilus ducreyi.
CeluliteStaphylococcus aureus,
CistiteEscherichia coli,
Proteus mirabilis,
Enterococcus faecalis,
Klebsiella pneumoniae.
ClamídiaChlamydia trachomatis.
CóleraVibrio cholerae.
Colite pseudomembranosaClostridium difficile.
CoquelucheBordetella pertussis.
Diarreia bacterianaSalmonella,
Shigella, 
Campylobacter,
Escherichia coli.
DifteriaCorynebacterium diphtheriae.
Doença da arranhadura do gato Bartonella henselae
Doença de Lyme Borrelia sp.
Endocardite bacterianaStaphylococcus aureus,
Streptococcus viridans,
Enterococcus faecalis
.
EscarlatinaStreptococcus pyogenes.
ErisipelaStreptococcus pyogenes;
Faringite bacterianaStreptococcus pyogenes.
Febre maculosaRickettsia rickettsii.
Febre QCoxiella burnetii.
Febre tifoideSalmonella typhi
FurúnculoStaphylococcus aureus.
GonorreiaNeisseria gonorrhoeae.
HanseníaseMycobacterium leprae.
ImpetigoStreptococcus pyogenes,
Staphylococcus aureus.
LegioneloseLegionella pneumophila.
LeptospiroseLeptospira interrogans.
ListerioseListeria monocytogenes
MeningiteStreptococcus pneumoniae
Haemophilus influenzae,
Neisseria mengitidis.
Otite externaPseudomonas aeruginosa,
Staphylococcus aureus
.
Otite médiaHaemophilus influenza,
Streptococcus pneumoniae.
PesteYersinia pestis.
PielonefriteEscherichia coli,
Klebsiella spp,
Proteus spp,
Pseudomonas aeruginosa.
PneumoniaStreptococcus pneumoniae,
Pseudomonas aeruginosa,
Klebsiella pneumoniae,
Haemophilus influenzae,
Moraxella catarrhalis,
Staphylococcus aureus.
Prostatite bacterianaEscherichia coli.
PsitacoseChlamydia psittaci.
SífilisTreponema pallidum.
TétanoClostridium tetani.
Tifo epidêmicoRickettsia prowazekii.
TuberculoseMycobacterium tuberculosis.
TularemiaFrancisella tularensis

Para mais informações sobre as bactérias, leia: Quais são as doenças causadas por bactérias?

Quais são as doenças causadas por vírus?

Os vírus são agentes infecciosos microscópicos, até 10.000 vezes menores que as bactérias. Os vírus são a estrutura biológica mais comum do planeta, sendo mais numerosos que animais, plantas, fungos, parasitos e bactérias juntos.

As principais infecções virais e seus respectivos agentes causadores são:

Nome da infecçãoVírus causador
AIDSVírus da imunodeficiência humana (HIV).
Câncer de colo uterinoPapilomavírus humano (HPV).
Catapora (varicela)Varicella-Zoster.
Caxumba Vírus da caxumba.
CitomegaloviroseCitomegalovírus.
DengueVírus da dengue.
EbolaEbola vírus.
Eritema infecciosoParvovírus B19.
Febre amarelaVírus da febre amarela.
Febre chikungunya Vírus Chikungunya (CHIKV).
Febre ZikaVírus Zika (ZV).
Gastroenterite viralRotavírus,
Norovírus,
Adenovírus,
Sapovírus,
Astrovírus.
GripeVírus Influenza
Hantavirose Hantavirus spp
Hepatite AHAV (vírus da hepatite A).
Hepatite B HBV (vírus da hepatite B).
Hepatite C HCV (vírus da hepatite C).
Hepatite D HDV (vírus da hepatite D).
Hepatite E HEV (vírus da hepatite E).
Herpes GenitalHerpes simplex vírus 2 (VHS-2).
Herpes LabialHerpes simplex vírus 1 (VHS-1).
Herpes ZosterVaricella-Zoster.
Meningite viralEnterovirus.
Molusco contagiosoVírus do molusco contagioso.
MononucleoseVírus Epstein-Barr (EBV).
PoliomielitePoliovírus.
RaivaVírus da raiva.
ResfriadoRinovírus,
Adenovirus,
Vírus sincicial respiratório,
Coronavirus,
Parainfluenza.
RoséolaHerpesvírus humano 6.
RubéolaVírus da rubéola.
SarampoVírus do sarampo.
Sarcoma de KaposiHerpesvírus humano 8.
Síndrome mão-pé-boca Coxsackievirus,
Echovirus,
Enterovirus.
VaríolaVírus da varíola.
VerrugaPapilomavírus humano (HPV).

Para mais informações sobre os vírus, leia: Quais são as doenças causadas por vírus?

Quais são as doenças causadas por fungos?

Os fungos são seres vivos classificados num reino separado das plantas, animais e bactérias. O reino Fungi é um grupo que inclui micro-organismos tais como as leveduras, bolores e cogumelos.

As principais infecções fúngicas e seus respectivos agentes causadores são:

Nome da infecção Fungo causador
AspergiloseAspergillus spp.
BlastomicoseBlastomyces.
CandidíaseCandida spp.
CoccidioidomicoseCoccidioides immitis,
Coccidioides posadasii.
CriptococoseCryptococcus neoformans,
Cryptococcus gattii.
Criptosporidíase Cryptosporidium spp.
EsporotricoseSporothrix schenckii.
HistoplasmoseHistoplasma capsulatum.
MurcomicoseRhizopus arrhizus,
Absidia corymbifera,
Mucor sp.,
Cunninghamella sp.
Onicomicose (micose de unha)Trichophyton rubrum
Candida spp.
PneumocistosePneumocystis jirovecii
Tinea barbae (micose da barba)Microsporum canis.
Tinea capitis (micose do couro cabeludo)Trichophyton rubrum
Tinea corporis Trichophyton rubrum,
Microsporum canis.
Tinea cruris (micose da virilha)Trichophyton rubrum
Microsporum,
Epidermophyton.
Tinea pedis (pé de atleta)Trichophyton rubrum.

Quais são as doenças causadas por parasitos?

Chamamos de parasito qualquer ser vivo que se aproveita de outro para conseguir sobreviver. Para ser parasitismo, a relação precisa ser vantajosa para o parasito, mas desvantajosa para o hospedeiro.

As doenças parasitárias podem ser causadas por insetos (ex: piolho, percevejo ou pulga), aracnídeos (ex: carrapato ou ácaro), helmintos (ex: ascaris ou tênia) ou protozoários (ex: ameba ou giárdia).

As principais infecções parasitárias e seus respectivos agentes causadores são:

Nome da infecção Parasito causador
AmebíaseEntamoeba histolytica.
AncilostomoseAncylostoma duodenale,
Necator americanus.
AnisaquíaseAnisakis simplex
Anisakis physeteris,
Pseudoterranova decipiens.
Ascaridíase Ascaris lumbricoides.
Cisto hidáticoEchinococcus granulosus.
Doença de ChagasTrypanosoma cruzi.
Enterobíase (oxiuríase)Enterobius vermicularis,
Oxiurus vermicularis.
Escabiose (sarna)Sarcoptes scabiei.
EsquistossomoseSchistosoma mansoni.
EstrongiloidíaseStrongyloides stercoralis.
Filariose (elefantíase)Wuchereria bancrofti
GiardíaseGiardia lamblia.
HimenolepíaseHymenolepis nana.
Isosporíase Isospora belli.
Larva migrans cutâneaAncylostoma braziliense,
Ancylostoma caninum.
LeishmanioseLeishmania.
Pediculose (piolhos)Pediculus humanus capitis.
Pediculose pubiana (chato)Phthirus pubis.
Percevejos de camaCimex lectularius,
Cimex hemipterus.
TeníaseTaenia solium,
Taenia saginata.
ToxoplasmoseToxoplasma gondii.
TricomoníaseTrichomonas vaginalis.
TricuríaseTrichuris trichiura.

Para mais informações sobre as parasitoses: PARASITOSES – O que é, sintomas e exame parasitológico de fezes.

Quais são as doenças causadas por príons?

Os príons são proteínas aberrantes que possuem capacidade de infectar outros seres vivos. Ao contrário das bactérias, vírus, fungos e parasitos, os príons não possuem material genético.

Os príons surgem de mutações de proteínas normais do sistema nervoso. Ao se transformarem em príons, essas proteínas podem se replicar e atacar outras proteínas do organismo.

As principais doenças priônicas são:

  • Doença de Creutzfeldt–Jakob.
  • Encefalopatia espongiforme bovina (doença da vaca louca).
  • Kuru
  • Síndrome de Gerstmann-Sträussler-Scheinker.
  • Insônia familiar fatal.

Referências

  • Medical Microbiology – Chapter 6: Normal flora – University of Texas Medical Branch at Galveston.
  • Infectious diseases – SA Health.
  • Fungal Diseases – Shimizu’s Textbook of Dermatology.
  • About Fungal Diseases – Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
  • Mandell, Douglas, and Bennett’s Principles and Practice of Infectious Diseases, 8th Edition – Volume 2 – III: Infectious Diseases and Their Etiologic Agents.
  • Kumar P, et al., eds. Infectious diseases and tropical medicine. In: Kumar and Clark’s Clinical Medicine. 11th ed. Philadelphia, Pa.: Elsevier; 2017.

Autor(es)

Médico graduado pela Universidade Federal do Rio de Janeiro (UFRJ), com títulos de especialista em Medicina Interna e Nefrologia pela Universidade Estadual do Rio de Janeiro (UERJ), Sociedade Brasileira de Nefrologia (SBN), Universidade do Porto e pelo Colégio de Especialidade de Nefrologia de Portugal.

Saiba mais

Artigos semelhantes

Ficou com alguma dúvida?

Comentários e perguntas

Deixe um comentário